Όποιος αγαπά πονά, αλλά δεν παραπονιέται.

Ό,τι κι αν γίνη. Σκύβει μέσα του και υπομένει τα πάντα για χάρη της αγάπης. Από κει αρχίζει και η θυσία. Και αγάπη χωρίς θυσία του εαυτού μας δεν γίνεται. Δεν είναι αληθινή.

Είναι σαν την άκοπη ελεημοσύνη του πλουσίου και όχι σαν το «δίλεπτον της χήρας». Γιατί το να υπομένης για την αγάπη είναι να θυσιάζης την δική σου χαρά. Όπως θυσιάζεται η μάνα για το παιδί της. Και τότε η αγάπη ξαναγίνεται χαρά και πολλαπλασιάζεται «τριάντα, εξήντα, εκατόν φορές» πιο πολύ από το τάλαντον της πρώτης αγάπης, που είναι δώρον του Θεού σε όλες τις ψυχές, όταν γεννιούνται σ’ αυτόν τον κόσμο.

Την αλήθεια τούτη δεν πρέπει κανείς να την περάση μέσα από το εργαστήριο της λογικής, που μόνον πρόσθεση και αφαίρεση ξέρει να κάνη και πιο πολύ προτιμά την διαίρεση και ποτέ τον πολλαπλασιασμό. Μόνον στην αμαρτία ξέρει να πολλαπλασιάζη. Στα χρήματα, στις απολαύσεις, στην δόξα την εγκόσμια. Γι’ αυτό την αλήθεια της αγάπης μόνο μέσα από την καρδιά πρέπει να την βλέπουμε, να την νοιώθουμε, να την ζούμε. Άφησε την λογική, που σου λέγει ότι έτσι, με την αγάπη, μπορεί να πέσης έξω, να σε ξεγελάσουνε, να σε εκμεταλλευθούνε. Αυτές είναι πονηρίες άθλιες και προέρχονται από τον Πονηρό… Θέλει να μας εμποδίση από την ευτυχία της αγάπης την ανείπωτη, από το φως της ελευθερίας το ανέσπερο, που το δίνει κι αυτό η αγάπη και προπαντός ο μισόκαλος Πονηρός θέλει να μας εμποδίση από το αγκάλιασμα του Θεού. Γιατί όποιος αγαπήση, λίγο ή πολύ, νοιώθει αμέσως πάνω του το χέρι του Θεού, που τον χαϊδεύει στοργικά…

Πώς λοιπόν, βάλαμε για τίτλο σε τούτες τις σκέψεις «Το παράπονο του Χριστού»; Πρέπει να εξηγήσω ότι την τιτλοποίηση αυτή μου την έδωσε μία φράση του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, που λέγει:

– «Κατά την Δευτέραν Παρουσίαν θα μας κοιτάξουνε εκείνα τα γλυκύτατα μάτια, τα γεμάτα ανείπωτη αγάπη και στοργή και τρυφερότητα, θα μας κοιτάξουν παραπονεμένα και τότε θάναι, που δεν θα ξέρουμε πού να πάμε να κρυφτούμε».

Ένα βλέμμα, που κανένας μας δεν θα μπορή να το αντέξη και θα μας συντρίβη και θα μας πληγώνη όσο τίποτε άλλο, τίποτε άλλο. Θα είναι σαν μία πληγή αγιάτρευτη και ίσως αυτή να είναι η Κόλαση, που δεν τελειώνει, θα είναι το πυρ, που θα μας καίη συνεχώς και χωρίς τελειωμό. Οι τύψεις και η αφόρητη πίκρα για την ευτυχία, που χάσαμε… Δεν είναι, λοιπόν, παράπονο αυτού του κόσμου, αλλά λύπη του Χριστού, που θα βλέπη τους αμαρτωλούς να χάνονται μακριά του, κατά την δική τους σημερινή επιλογή, και να ζουν την ατέλειωτη δυστυχία μέσα στο «σκότος το εξώτερον», δηλαδή μακρυά από την παρουσία του Θεού, που είναι ο αιώνιος Παράδεισος. Τότε…

Το παραπονεμένο βλέμμα του Χριστού δεν είναι όπως τα δικά μας παράπονα. Εμείς παραπονιόμαστε συνήθως για τον εαυτό μας τον αχόρταγο, γιατί κάποιος μας αδίκησε ή μας ξέχασε ή δεν έκανε αυτό, που θέλαμε. Παραπονιόμαστε όταν δεν μας τιμούν, δεν μας κάνουν δώρο, δεν μας ευεργετούν. Παραπονιόμαστε από εγωισμό και φιλαυτία. Από υπερηφάνεια και φιληδονία. Το παράπονο του Χριστού, όμως, είναι αντίθετο. Είναι σαν να παραπονιέται για λογαριασμό μας, για μας, που δυστυχούμε και δεν δεχτήκαμε τα δώρα του και την αιώνια ευτυχία, που ετοίμασε ο Θεός «τοις αγαπώσιν αυτόν» (Α’ Κορ. β’ 9). Λυπάται, πονά, υποφέρει για την δική μας δυστυχία… Μπορείτε να το φαντασθήτε αυτό; Λυπάται ο Χριστός, που δεν είμαστε ευτυχισμένοι, που δεν πήγαμε κοντά Του να μας χαρίση την αιωνιότητα της χαράς!…

Τι να κάνουμε λοιπόν; Τι να πούμε στον παραπονεμένο Χριστό, για την δυστυχία μας, την ψυχική, την υλική και την πνευματική; Γιατί, ας μου επιτρέψη ο πολύ αγαπημένος μου Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος να πω, ότι ο Χριστός δεν έχει παραπονεμένο βλέμμα μόνον κατά την Δευτέρα Παρουσία, αλλά και τώρα το έχει διαρκώς επάνω μας, και ας είναι ήρεμο και γαλήνιο στις βυζαντινές εικόνες, που βλεπουμε στους ναούς. Παραπονιέται και τώρα, που δεν πάμε κοντά Του, αλλά Τον αποφεύγουμε γεμάτοι «προφάσεις εν αμαρτίαις»…

Παραπονιέται, που δεν αξιοποιούμε την θυσία Του και δεν παίρνουμε τα Τίμια Δώρα Του, που είναι ικανά και να μας καθαρίσουν και να μας σώσουν και να μας χαρίσουν από τώρα την μεγάλη ευτυχία της αγάπης. Έστω και στα πρώτα βήματα, έστω και στα πρώτα κύματα, που θα αναταράξουν την νεκρωμένη θάλασσα της καρδιάς. Ο σπόρος της αγάπης υπάρχει σε όλες τις ψυχές. Εμείς αδιαφορούμε για το βλάστημα και την ανθοφορία Του. Πρέπει, όμως, να δεχθούμε την χάρη των Τιμίων Δώρων, το έλεος της Εκκλησίας Του «εν ελευθερία» και όχι αναγκαστικά…

Το παράπονο του Χριστού, αυτό το συγκλονιστικό παραπονεμένο βλέμμα, που μας αγκαλιάζει όλους, μπορεί να μας οδηγήση από τώρα στην σωτηρία και την ανάσταση, αν τα έχουμε διαρκώς μπροστά μας, σαν οδηγό. Όχι για να φοβόμαστε την τιμωρία και την Κόλαση, αλλά για να μάθουμε να αγαπούμε και ποτέ να μη χωριστούμε από την πηγή της αληθινής αγάπης, που είναι ο Χριστός. Γιατί άλλος τρόπος πραγματικής μετανοίας δεν υπάρχει από την αγάπη του Κυρίου. Μόνον το βλέμμα του Χριστού. Τότε μόνον η μετάνοιά μας μπορεί να αρχίση και να ανθοφορήση και να καρπίση, αν δούμε κατάματα το βλέμμα του Κυρίου και μόνον όταν κλάψουμε, έστω και με ένα δάκρυ, για την λύπη, που του προκαλούμε. Τότε αρχίζουμε να μαθαίνουμε τα μυστικά της αγάπης, που αναλάμπουν μέσα στα μάτια του Θεανθρώπου…

Το παράπονο του Χριστού είναι γιατί δεν μετανοούμε, γιατί δεν απλώνουμε τα χέρια μας να τον αγκαλιάσουμε. Γιατί αυτό είναι η μετάνοια: Να επικαλεσθούμε την βοήθειά του και να δηλώσουμε ταπεινά την ανημπόρια μας. Αυτό το μικρό σημείον ζητεί, αυτήν την πρώτη κίνηση από μας τα ελεύθερα πλάσματά Του, για να τρέξη αστραπιαία κοντά μας και να μας αρπάξη από τον πύρινο ποταμό, που ζητά να μας καταπιή. Ακόμα και ένα βλέμμα μας προς το πονεμένο πρόσωπο του Χριστού μπορεί να μας σώση, αν το βλέμμα μας αυτό επικαλείται την χάρη Του με συντριβή.

Πόσοι δεν άρχισαν την επιστροφή τους στον Θεό με ένα τέτοιο βλέμμα! Ας θυμηθούμε την περίπτωση του Αποστόλου Πέτρου με τα μεγάλα λόγια και τους μεγάλους ενθουσιασμούς. Τον πρόδωσε το ίδιο εκείνο βράδυ, κι ας ήταν πρωτοκορυφαίος Αποστολος, λίγο μετά την προδοσία του Ιούδα, όταν Τον αρνήθηκε τρεις φορές. Και τότε το βλέμμα του Χριστού έκανε το θαύμα του και σώθηκε ο αρνητής Πέτρος. Ήταν η στιγμή, που αρνήθηκε ο Πέτρος για Τρίτη φορά τον Χριστόν, ενώ ήταν κοντά του, και «εφώνησεν αλέκτωρ». Και συνεχίζει ο Ευαγγελιστής την αφήγησή του:

– «Και στραφείς ο Κύριος ενέβλεψε τω Πέτρω, και υπεμνήσθη ο Πέτρος του λόγου του Κυρίου, ως είπεν αυτώ ότι πριν αλέκτορα φωνήσαι απαρνήση με τρις· και εξελθών έξω ο Πέτρος έκλαυσε πικρώς» (Λουκ. κβ’ 61-62).

Ας βγούμε κι εμείς έξω από την καθημερινή μας ματαιοφροσύνη και ας κλάψουμε πικρώς κάτω από το στοργικό βλέμμα του Χριστού. Αυτή η προσπάθεια είναι το κορυφαίο, το πρώτο βήμα στον δρόμο της αγάπης και της σωτηρίας.

Π.Μ Σωτήρχος
ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΔΟΙΠΟΡΙΑ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ

• 
  

Ο Θεός μας κάλεσε στον ουρανό, μα εμείς προτιμήσαμε τον άδη. Αποδειχθήκαμε ανάξιοι της τιμής που μας έκανε. Ύστερ’ από τις τόσες ευεργεσίες Του, φανήκαμε αχάριστοι αλλά και ασύνετοι. Αφήσαμε τον διάβολο να μας γυμνώσει από’ όλες τις θεϊκές δωρεές.

Ξέρω ότι πολλοί θεωρούν τα λόγια μου υπερβολικά. Άλλοι ίσως και να γελούν. Τόσο ανόητοι είμαστε, που γελάμε για όσα θα έπρεπε να κλαίμε. «Γιατί η οργή του Θεού φανερώνεται από τον ουρανό, για να τιμωρήσει κάθε ασέβεια και αδικία των ανθρώπων» ( Ρωμ. 1: 18 ).

«Ο Θεός, ο Θεός μας θα έρθει φανερά και θα λύσει πια τη σιωπή Του. Μπροστά Του θα πηγαίνει φωτιά δυνατή, ολόγυρά Του θα ξεσπάει καταιγίδα σφοδρή» (Ψαλμ. 49:3). «Η φωτιά, που θα προπορεύεται, θα κατακαίει γύρω τους εχθρούς Του» (Ψαλμ.96:3). «Να, έρχεται η μέρα του Κυρίου σαν αναμμένο καμίνι» (Μαλ. 4:1).

Κανένας δεν δίνει σημασία σε τούτες τις προρρήσεις των Γραφών. Τα φοβερά λόγια των προφητών περιφρονούνται σαν παραμύθια. Πώς, λοιπόν, θα σωθούμε; Πώς θ’ αποφύγουμε τη δίκαιη τιμωρία; «Χαθήκαμε, αφανιστήκαμε» (Αριθ. 17:27), γίναμε περιγέλια των απίστων, των ειδωλολατρών και των δαιμόνων.

Ο διάβολος καμαρώνει και χαίρεται. Οι φύλακες άγγελοί μας είναι ντροπιασμένοι και σκυθρωποί. Και οι κήρυκες της Εκκλησίας, που μάταια μας καλούν καθημερινά σε μετάνοια, απογοητευμένοι από την αδιαφορία μας, καταφεύγουν, σαν τους προφήτες του Ισραήλ, στα άψυχα στοιχεία, που, μολονότι άλογα, υποτάσσονται πάντα στους νόμους και όρους του Κτίστη τους, χωρίς ποτέ να παραβαίνουν τη θεία τάξη: «Άκου, ουρανέ, και βάλε στ’ αυτιά σου, γη, γιατί μιλάει ο Κύριος: «Γέννησα παιδιά και τα μεγάλωσα, αυτά όμως μ’ αρνήθηκαν»» (Ησ. 1:2).

Εμάς αφορούν αυτά τα λόγια. Εμείς αρνηθήκαμε τον Πλάστη και Ευεργέτη μας. Εμείς γίναμε πιο άλογοι κι από τα άλογα κτίσματα, καταπατώντας τους φυσικούς και θεόσδοτους νόμους. Καιρός είναι, λοιπόν, να μετανοήσουμε. Καιρός είναι να συνέλθουμε. Όσοι από μας είναι ακόμα υγιείς, ας βοηθήσουν τους αρρώστους.

Όσοι είναι όρθιοι, ας απλώσουν φιλάδελφα το χέρι τους στους πεσμένους. Όσοι βαδίζουν σταθερά στο δρόμο της σωτηρίας, ας προσελκύσουν κι εκείνους που τριγυρνούν στις γκρεμοτοπιές της απώλειας. Ας μη νοιαζόμαστε μόνο για το συμφέρον μας, αλλά και για την ωφέλεια των αδελφών μας. Όλοι φροντίζουμε ν’ αυξήσουμε τα κέρδη μας, κανένας να βοηθήσει εκείνους που έχουν ανάγκη. Όλοι απλώνουμε τα χέρια για να πάρουμε, κανένας για να δώσει. Όλοι σκεφτόμαστε πώς θα παρατείνουμε την επίγεια ζωή μας, κανένας πώς θα σώσει την ψυχή του.

Όλοι φοβόμαστε την επίγεια δυστυχία, κανένας δεν τρέμει την αιώνια κόλαση. Άφατη είναι η οδύνη της ψυχής μου για την πώρωσή μας. «Ποιος μπορεί να κάνει το κεφάλι μου πηγάδι με νερό και τα μάτια μου πηγές δακρύων, για να κλαίω το λαό μου τούτο μέρα και νύχτα;» (Ιερ. 9:1).

Μην πεθάνετε ψυχικά, και δεν κλαίω. Βλέποντάς σας, όμως, να χάνεστε, πώς να μη λυπάμαι; Πατέρας σας είμαι, πατέρας πνευματικός και φιλόστοργος. Ακούστε τι λέει ο Παύλος: «Παιδιά μου, (που σας γέννησα πνευματικά), για την αναγέννησή σας πάλι περνώ τους πόνους της (πνευματικής) γέννας» (Γαλ. 4:19). Ποια επίτοκη γυναίκα αφήνει τόσο πικρή φωνή, σαν αυτή του απόστολου;

Ω, αν μπορούσατε να καταλάβετε και τον δικό μου πόνο, αν μπορούσατε να δείτε τη φωτιά που καίει την καρδιά μου, θα διαπιστώνατε πως υποφέρω πολύ περισσότερο από τη νιόπαντρη, που χάνει τον άνδρα της, κι από τον πατέρα, που χάνει τον γιο του. Υποφέρω, γιατί η ζωή σας είναι γεμάτη ψεύδη και συκοφαντίες, διαμάχες και μίση, αδικίες και κλοπές, μοιχείες και ασέλγειες, κακουργίες και φόνους. Υποφέρω, γιατί και όσοι από σας δεν διαπράττουν τέτοια αμαρτήματα, πέφτουν καθημερινά στην κατάκριση και στην καταλαλιά. Νομίζουν πως είναι χριστιανοί, αλλά δεν φροντίζουν να είναι ευάρεστοι στο Χριστό, δεν προσέχουν τον εαυτό τους, δεν αφοσιώνονται στην θεραπεία της ψυχής τους.

Με τους άλλους ασχολούνται, τους άλλους κρίνουν, τους άλλους καταδικάζουν σαν αμείλικτοι δικαστές. «Ο τάδε είναι ανάξιος για το αξίωμα της ιερωσύνης», αποφαίνονται. «Ο δείνα είναι άσεμνος». «Ετούτος είναι υποκριτής». «Εκείνος είναι αλήτης». «Ο άλλος είναι συμφεροντολόγος».
Αντί, όμως να λυπόμαστε και να μετανοούμε για τις δικές μας αμαρτίες, κρίνουμε τους συνανθρώπους μας. Ακόμα κι αν δεν αμαρτάναμε, ακόμα κι αν είχαμε όλα τα χαρίσματα του κόσμου, ακόμα κι αν ήμασταν ανώτεροι απ’ όλους τους ανθρώπους, δεν θα έπρεπε να κρίνουμε κανέναν. «Αλήθεια», ρωτάει τον καθένα μας, ο Απόστολος Παύλος, «ποιος σ’ έκανε εσένα ανώτερο από τους άλλους; Ποιο χάρισμα έχεις, που να μην το έλαβες από το Θεό; Αφού, λοιπόν, το έλαβες, γιατί καυχιέσαι σαν να μην το είχες λάβει ως δώρο;» (Α΄ Κορ. 4:7).

Πολύ περισσότερο τώρα, που καθημερινά αμαρτάνουμε με τον ένα ή το άλλο τρόπο, δεν έχουμε το δικαίωμα να ξεστομίζουμε κακό λόγο για οποιοδήποτε αδελφό μας. «Γι’ αυτό», ξαναλέει ο σοφός Παύλος «είσαι αδικαιολόγητος, άνθρωπέ μου, εσύ που κρίνεις τον άλλο. Κρίνοντας τον άλλο, καταδικάζεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Γιατί κι εσύ, ο κριτής, τα ίδια κάνεις.

Όλοι οι άνθρωποι αμαρτωλοί είμαστε. Απόγονοι των πρωτοπλάστων, που τόλμησαν πρώτοι την παράβαση της εντολής του Θεού, κληρονομήσαμε από εκείνους τη ροπή προς το κακό, που μας παρασύρει σε πολλές καθημερινά παραβάσεις του θείου θελήματος. «Πολλά πταίομεν άπαντες» (Ιακ. γ’ 2).

Αλλά ποιος είναι ο μεγαλύτερος παραβάτης των εντολών του Θεού, ο πιο αμαρτωλός απ’ όλους;

Υπάρχει κάποιος που διεκδικεί αυτό το πρωτείο, που υποστηρίζει με ισχυρά επιχειρήματα την αμαρτωλότητά του και ζητεί επίμονα να πείσει γι’ αυτήν.

Ο απόστολος Παύλος! Μάλιστα! Ο μεγάλος, ο πρωτοκορυφαίος Απόστολος, ο Απόστολος των εθνών, που για το κήρυγμα του Ευαγγελίου έτρεξε σ’ ανατολή και δύση, που εκοπίασε περισσότερο απ’ όλους τους Αποστόλους, που είχε θαυμαστή αγιότητα και ανέβηκε μέχρι τρίτου ουρανού, στο τέλος δε παρέδωσε και την ψυχή του με θάνατο μαρτυρικό, αυτός, ο μέγας Παύλος, υποστηρίζει ότι είναι ο πρώτος των αμαρτωλών.

«Πιστός ο λόγος και πάσης αποδοχής άξιος, ότι Χριστός Ιησούς ήλθεν εις τον κόσμον αμαρτωλούς σώσαι, ων πρώ­τος ειμι εγώ» (Α’ Τιμ. α’ 15). Θα πω ένα λόγο, λέει ο θείος Απόστολος, που είναι αξιόπιστος και πρέπει όλοι με την ψυχή τους να τον δεχθούν, διότι δεν είναι λόγος υπερβολής, είναι λόγος αληθινός, που έτσι ακριβώς τον πιστεύω, όπως θα τον πω. Και τί λέει ο Απόστολος; Ο Ιησούς Χριστός ήλθε στον κόσμο για να σώσει τους αμαρτωλούς. Και πρώτος απ’ όλους τους αμαρτωλούς είμαι εγώ

Γιατί άραγε μιλάει έτσι αυτός που είναι αναμφισβήτητα από τους πρώτους των αγίων;

Ο μεγάλος Απόστολος μιλάει έτσι γιατί, όπως αναφέρει προηγουμένως, υπήρξε «πρότερον βλάσφημος και διώκτης και υβριστής» (Α’ Τιμ. α’ 13). Θυμάται ότι «καθ’ υπερβολήν εδίωκε την εκκλησίαν του Θεού» (Γαλ. α’ 13), ότι ήταν διώκτης φοβερός, που τον έτρεμαν οι πιστοί, διότι εξορμούσε εναντίον τους με απειλητικές και φονικές διαθέσεις.

Βλέπει τώρα πώς τον ετίμησε ο Χριστός, πώς του έδειξε εμπιστοσύνη και του ανέθεσε ύψιστη διακονία, το κήρυγμα του Ευαγγελίου. Θυμάται το φοβερό παρελθόν του, βλέπει τη θαυμαστή ευλογία του παρόντος και συντρίβεται. Ποιος ήμουν και τί έγινα! Πώς εδίωκα τον Χριστό και πώς ο Χριστός με έσωσε και με τίμησε υπερβολικά! Είμαι ο πρώτος των αμαρτωλών. Για μένα ήλθε ο Χριστός στον κόσμο.

Πάντοτε η ανάμνηση του παρελθόντος μπορεί να μας βοηθεί να ταπεινοφρονούμε. Οπωσδήποτε υπάρχουν στο παρελθόν πτώσεις που ντρεπόμαστε να τις σκεφθούμε. Και άλλες μικρότερες, τόσο πολλές! Πόσες φορές τις εξομολογηθήκαμε στον Πνευματικό και όμως τις επαναλάβαμε και εξακολουθούμε να πέφτουμε στα ίδια! Πόσα λάθη, πόσα χρέη της ψυχής! Όλα αυτά μας ταπεινώνουν και είναι καλό να τα σκεπτόμαστε. «Η αμαρτία μου ενώπιόν μου εστι διαπαντός», έλεγε ο προφήτης Δαβίδ (Ψαλ. ν’ [50] 5). Πάντοτε μπροστά μου έχω την αμαρτία μου.

Βέβαια, εφόσον εξομολογηθήκαμε, οι αμαρτίες μας έσβησαν και χάθηκαν. Εμείς όμως μπορούμε να τις σκεπτόμαστε, όχι βέβαια για να μολύνεται ξανά η ψυχή μας ούτε για να απογοητευόμαστε, αλλά για να ευγνωμονούμε τον σωτήρα μας Χριστό, που μας λύτρωσε απ’ όλα τα δεινά, και για να ταπεινοφρονούμε και να αγωνιζόμαστε να μην πέσουμε ξανά.

Αν παράλληλα με τα δυσάρεστα του παρελθόντος σκεπτόμαστε και τις ευλογίες του παρόντος, πώς ο Χριστός δεν μας άφησε στο βάθος του κακού, αλλά μας λύτρωσε και μας οδηγεί στο φως του ουρανού, τότε η ευγνωμοσύνη μας αυξάνει και ταπεινώνεται πιο βαθιά η ψυχή. Εγώ τόση αχαριστία, και Εκείνος τόση ευλογία! Αυτό με συντρίβει ακόμη περισσότερο και με ταπεινώνει βαθύτερα, καθώς καταλαβαίνω πιο καλά την απόσταση που μας χωρίζει.

Όμως η απορία μένει. Γιατί «πρώτος των αμαρτωλών» ο Παύλος; Και άλλοι δεν υπήρξαν διώκτες; Και άλλοι δεν ζήτησαν να εξαφανίσουν την Εκκλησία από το πρόσωπο της γης; Και άλλοι δεν αμάρτησαν πολύ; Και μερικοί απ’ αυτούς μάλιστα μετεστράφησαν και ήλθαν κατόπιν μετανιωμένοι στην πίστη. Γιατί ο μεγάλος Απόστολος διεκδικεί το πρωτείο στην αμαρτωλότητα;

Οι άγιοι είναι οι άνθρωποι που πλησίασαν πιο πολύ τον Θεό. Και όσο πλησιάζει κανείς τον Θεό, τόσο φωτίζεται από το φως του. Όσο δε φωτίζεται, τόσο διακρίνει και τις πιο μικρές λεπτομέρειες, τις αδιόρατες σκιές του αδύνατου εαυτού του. Επειδή δε επιθυμεί την τελειότητα, γι’ αυτό σημειώνει και την παραμικρή αδυναμία, την κρίνει αυστηρά, λυπείται και πονεί και μετανοεί και για το πιο μικρό του λάθος, ενώ είναι πολύ επιεικής για τα λάθη των άλλων, με τα οποία και δεν θέλει να ασχολείται.

Οι άγιοι, όπως ο απόστολος Παύλος, είναι οι ανώτεροι όλων των ανθρώπων. Όμως ελεεινολογούν τον εαυτό τους για τις πτώσεις τους και όταν λένε πως είναι οι αμαρτωλότεροι των ανθρώπων, δεν αποδίδουν βέβαια την πραγματικότητα, ομιλούν όμως με ειλικρίνεια και πολλή ευγνωμοσύνη σ’ Αυτόν που μπορεί να σώζει και τους πιο μεγάλους αμαρτωλούς.

ΚΟΝΤΑΚΙΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ-ΠΡΟΕΟΡΤΙΟΝ
Ήχος γ´. Η Παρθένος σήμερον.
Η Παρθένος σήμερον, τον προαιώνιον Λόγον,
εν Σπηλαίω έρχεται, αποτεκείν απορρήτως.

δόξασον μετά Αγγέλων και των Ποιμένων,
βουληθέντα εποφθήναι, παιδίον νέον, τον προ αιώνων Θεόν. Η Παρθένος (Μαρία) σήμερα τον Λόγο
που πριν από τους αιώνες ήταν και είναι
μες στο σπήλαιο έρχεται για να (Τον) γεννήσει μυστικά.
Η Οικουμένη άκουσε (το νέο) και χόρευε,
δόξασε μαζί με τους Αγγέλους και τους Βοσκούς,
τον πριν από τους αιώνες (ζώντα), Θεό
επειδή θέλησε να μας φανερωθεί σαν Νέο Παιδί.

ΕΟΡΤΙΟΝ

Ήχος γ´. Αυτόμελον. Ποίημα Ρωμανού του Μελωδού.
Η Παρθένος σήμερον, τον υπερούσιον τίκτει,
και η γη το Σπήλαιον, τω απροσίτω προσάγει.
Άγγελοι μετά Ποιμένων δοξολογούσι.
Μάγοι δε μετά αστέρος οδοιπορούσι.
Δι᾿ ημάς γαρ εγεννήθη, Παιδίον νέον,
ο προ αιώνων Θεός. Η Παρθένος (Μαρία) σήμερα τον Υπερούσιο (Θεό) τίκτει
και η γη το σπήλαιο πηγαίνει και προσφέρει στον Απρόσιτο.

Οι Άγγελοι μαζί με τους Βοσκούς δοξολογούν
και οι Μάγοι μαζί με το άστρο οδοιπορούν,
επειδή για εμάς εγεννήθη (σαν) Παιδί Νέο
ο Θεός που πριν από τους αιώνες ήταν και είναι.

Αγίου Εφραίμ του Σύρου

Ο Μέγας Βασίλειος θαυμάζοντας το γεγονός της Γεννήσεως του Χριστού, θέτει στο στόμα της Παναγίας τα ακόλουθα λόγια:

Από την ταπείνωση Του η γη έγινε ουρανός!

Δεν ανέβηκε ο άνθρωπος στον ουρανό. Κατέβηκε ο Θεός στην γη. Και έτσι μας έμαθε έμπρακτα, πως μπορεί η γη, από τόπος εξορίας να γίνει παράδεισος. Από ζούγκλα, να γίνει Βασιλεία του Θεού. Γι’ αυτό και οι πρώτοι, που αξιώθηκαν να Τον προσκυνήσουν, ήταν οι ταπεινοί ποιμένες. Και οι γεμάτοι ταπεινό και ειλικρινές φρόνημα αναζήτησης της αλήθειας, «μάγοι εξ ανατολών»

Αυτή η αρετή της Ταπείνωσης είναι το μεγάλο μήνυμα της εορτής των Χριστουγέννων. Μόνο ο άνθρωπος που καλλιεργεί και αγαπάει αυτή την αρετή, μπορεί κάπως να νιώσει, τι έγινε εκείνη την παγωμένη νύχτα του Δεκέμβρη στην Βηθλεέμ της Ιουδαίας. Και μόνο με αυτή την αρετή, μπορεί να αξιωθεί να δεχθεί στην καρδιά του τον Νεογέννητο Βασιλέα και Σωτήρα Χριστό.

Ένα μυστήριο, την αξία του οποίου πολλοί δεν κατανοούν, είναι αυτό της μετανοίας και εξομολογήσεως.

Πολλοί το συγχέουν με την κοσμική ψυχοθεραπεία. Ακόμη κι αν αισθάνονται ότι ο ιερέας δεν είναι ψυχολόγος, εντούτοις, οι περισσότεροι που μετέχουν στο μυστήριο τον θεωρούν υποψήφιο ακροατή των προβλημάτων και των παθημάτων τους, και όχι ως τον πνευματικό πατέρα, ο οποίος ακούει την εξαγόρευση των αμαρτιών, βοηθά στην πνευματική αναγέννηση του εξομολογουμένου και την ίδια στιγμή προσπαθεί να τον βοηθήσει να σηκώσει τους σταυρούς του εντός του σώματος του Χριστού, της Εκκλησίας.

Έτσι και οι νέοι. Όσοι εξομολογούνται, συνήθως έχουν επίγνωση της ανάγκης για κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη εφόσον έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλον που έχει επαφή με την Εκκλησία. Πολλοί νέοι επισκέπτονται τον πνευματικό όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα, ιδιαιτέρως στις σχέσεις τους ή στην οικογένειά τους, και αναζητούν μία συμβουλή.

Άλλοι αναζητούν απαντήσεις σε αγωνίες που ανακύπτουν μέσα από διάφορες δοκιμασίες, όπως η αρρώστια ή ο θάνατος. Άλλοι προσελκύονται από το πρόσωπο του πνευματικού, ιδίως όταν αυτός μπορεί να επικοινωνήσει μαζί τους. Άλλοι πάλι επηρεάζονται από κάποιους φίλους τους, όταν συμβεί να συμμετέχουν στην ενοριακή ζωή.

Είναι κρίσιμη η εξέταση αυτών των λόγων, διότι το κυριότερο ερώτημα που ανακύπτει είναι κατά πόσον ο Θεός μιλά στις καρδιές των νέων που προσέρχονται στο μυστήριο. Η απάντηση φαντάζει αυτονόητα καταφατική. Δεν είναι όμως πάντοτε έτσι. Κάποιοι νέοι μπορεί να απογοητευτούν είτε από την αδιάκριτη αυστηρότητα είτε από την στενά θρησκευτική αντιμετώπιση των προβληματισμών τους.

Ο πνευματικός καλείται να συζητά με τους νεώτερους περισσότερο, διότι αυτοί θα χτίσουν σχέση με τον Θεό και την Εκκλησία διά του μυστηρίου. Ο Θεός δίνει την χάρη της αφέσεως. Το πρόσωπο όμως του πνευματικού είναι σημαντικό.

Σε βάθος χρόνου βεβαίως ο Θεός, ο οποίος βλέπει την προαίρεση των νέων που προστρέχουν στη εξομολόγηση, θα μιλήσει σ’ αυτούς. Όμως η εξομολόγηση είναι σπουδαία δωρεά, ιδίως αν το όλο μυστήριο έχει εκκλησιοκεντρικό χαρακτήρα.

Αν ο νέος κατανοήσει, με τη βοήθεια του πνευματικού, ότι η μετοχή του δεν έχει σκοπό ούτε την αυτοδικαίωσή του ούτε την καταδίκη του, αλλά την αποκατάσταση της σχέσης του με το σώμα του Χριστού. Η αμαρτία μάς χωρίζει από τον Θεό και τον συνάνθρωπο και διχοτομεί τον εαυτό μας σε παλαιό και νέο άνθρωπο.

Γι’ αυτό και το μυστήριο αποκαθιστά την τραυματισμένη ενότητα. Διότι κάνει τον άνθρωπο να συνειδητοποιεί την έλλειψη της αγάπης και την επικράτηση ενός ψεύτικου εαυτού, τον βοηθά να διακρίνει την αλήθεια για τη ζωή και να δει πού υποκύπτει στον πονηρό. Ακόμη κι αν ο πολιτισμός δεν επιτρέπει την στόχευση σε ιδιαίτερες εναλλακτικές, εντούτοις η αντίσταση στο κακό και η πρόταξη της αγάπης αποτελούν σημεία-κλειδιά για την ένταξη στην εκκλησιαστική ζωή.

Γι’ αυτό και τελικά οι νέοι χρειάζονται την εξομολόγηση. Χρειάζονται ένα σταθερό σημείο πνευματικής αναφοράς που είναι ο εξομολόγος-πνευματικός, αλλά και το σώμα του Χριστού στο οποίο να ανήκουν. Χρειάζονται όμως και αυτό που η ψυχοθεραπεία δεν μπορεί να δώσει:την άφεση των αμαρτιών, την απάλειψη των ενοχών και την ελευθερία που η σχέση με τον Χριστό προσφέρει. Τα υπόλοιπα είναι του Θεού!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 20 Απριλίου 2016

Κάποτε ο διάβολος το έριξε στο εμπόριο. Άνοιξε ένα μεγάλο κατάστημα, ένα σούπερ – μάρκετ, όπως θα λέγαμε σήμερα. Και κάθε μέρα διαφήμιζε και πουλούσε τα προϊόντα του. Ανάμεσα στα εμπορεύματά του, υπήρχε και ένα εργαλείο με πολύ παράξενο και προκλητικό σχήμα. Επάνω στο εργαλείο αυτό ο διάβολος είχε βάλει μία πινακίδα που έλεγε: ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΠΟΥΛΙΕΤΑΙ.

Πολλοί από τους πελάτες του ενδιαφέρθηκαν να το αγοράσουν, το παράξενο αυτό εργαλείο. Αλλά ο διάβολος έμεινε άκαμπτος και ανυποχώρητος. Μην κάνετε κουβέντα! έλεγε. Ότι άλλο θέλετε, μπορώ να το πουλήσω. Αυτό όχι! Αυτό είναι το πιο χρήσιμο, από όσα έχω. Και είναι πραγματικά παράξενο. Με αυτό κατορθώνω, εκείνα που δεν θα μπορούσα να κατορθώσω με κανένα άλλο τρόπο. Μην κάνετε λοιπόν συζήτηση. Γιατί πουλώντας το εργαλείο αυτό, εγώ το έκλεισα το μαγαζί μου!…

Ποιο ήταν αυτό το εργαλείο; Ένας που θέλησε να το περιεργασθεί λίγο καλύτερα, διάβασε το όνομά του! Το έλεγαν: ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΩΤΗΡΙΑ… Και πράγματι. Όταν στην καρδιά ενός ανθρώπου ριζώσει ο λογισμός, ότι δεν υπάρχει σωτηρία, δεν υπάρχει Θεός, δεν υπάρχει παράδεισος, τότε ο άνθρωπος είναι ικανός για όλα! Γι’ αυτό και ο κύριος αγώνας μας πρέπει να είναι, να αχρηστέψουμε το όπλο αυτό του διαβόλου. Πως όμως θα το αχρηστέψουμε;

Ας δούμε, τι μας λέξει ο άγιος Θεοφάνης ο έγκλειστος: Η έλλειψη πίστης στον Θεόν προέρχεται από τον εχθρό μας. Αυτός χτίζει έναν τοίχο ανάμεσα σε μας και στον Θεό. Με σκοπό να μας χωρίσει για πάντα από τον Θεό! Αυτόν τον τοίχο τον γκρεμίζει η μετάνοια και η εξομολόγηση. Ο διάβολος αυτό το ξέρει. Και για αυτό αγωνίζεται με όλες τους τις δυνάμεις, να μη μας αφήσει να στραφούμε με πίστη στον Χριστό.

Πώς;

Άλλοτε σπέρνει μέσα στην ψυχή μας αμφιβολίες.

Άλλοτε μας κάνει να σκεπτόμαστε, ότι εμάς δεν θα μας συγχωρήσει ο Χριστός! Οι χειρότερες παγίδες του διαβόλου είναι η αμφιβολία και η απελπισία.

Αν λοιπόν θέλετε να σωθείτε, φυλαχθείτε από αυτές, όσο πιο πολύ μπορείτε! Μη πιστεύετε ποτέ σε τέτοιους λογισμούς!… Και αν ο διάβολος δεν σας παραδίδει το όπλο του αυτό, αρπάχτε το με τη βία!… Διώχτε και καταφρονήστε τους λογισμούς αυτούς.

Μην ξεχνάτε ποτέ ότι: Ο Κύριος θέλει την σωτηρία όλων μας. Και συνεπώς και την δική σας. Μας προσκαλεί κοντά του όλους μας. Και το ενδιαφέρον σας για τη σωτηρία σας αυτό δείχνει: ότι ο Χριστός σας φωνάζει: «Δεύτε προς με… καγώ αναπαύσω υμάς». Μη νομίζετε, ότι το ενδιαφέρον σας αυτό προέρχεται από σας τους ίδιους; Όχι ο Κύριος το έσπειρε αυτό στην ψυχή σας. Και αφού Αυτός το έσπειρε, δεν επιτρέπεται να αμφιβάλλουμε, ότι θα μας χαρίσει αυτό, στο οποίο ο ίδιος μας καλεί.

Πλησιάστε λοιπόν με θάρρος. Και μην αφήνετε τον εχθρό, να σπέρνη στην ψυχή σας ζιζάνια αμφιβολίας και απιστίας. Ούτε να σας λέει, ότι δεν πρόκειται να σωθείτε. Μην τον πιστεύετε. Τον πλάνο. Τον ψεύτη. Μην ξεχνάτε, ότι «ο Θεός θέλει πάντας σωθήναι». Και έχει άνα πόθο. Να ελεεί. Να ελεεί. Να ελλεί.

Είχε πάνω του 168 λίρες. Του έδωσε τις 166 και κράτησε μόνο τις δύο! Ο ζητιάνος έκθαμβός μπροστά σ΄ αυτή τη γενναιοδωρία, τον χιλιοευχαρίστησε , πρόσεξε όμως και τις δύο λίρες που κράτησε ο άρχοντας. Μετά από αυτό, ο ελεήμων άνθρωπος συνέχισε τον δρόμο του προς το δάσος. Ο ζητιάνος, όμως, ο οποίος ήταν μεταμφιεσμένος ληστής, χώθηκε στο δάσος και από άλλον δρόμο του βγήκε μπροστά κι εκεί στην ερημιά χτύπησε και σκότωσε τον ευεργέτη του και του πήρε και τις δύο λίρες που είχε κρατήσει!!!

Αγανακτεί κανείς μπροστά σ’ αυτή την αχαριστία και απληστία. Κι όμως, χωρίς να το καταλαβαίνουμε , μπαίνουμε στην θέση αυτού του αχάριστου και άπληστου ληστού! Ο Πανάγαθος Θεός μας χαρίζει 168 ώρες ζωής την εβδομάδα για να τις αξιοποιήσουμε όπως θέλουμε, και κρατάει για Εκείνον μόνον δύο ώρες, τις ώρες που πρέπει να συμμετέχουμε στην Θεία Λατρεία της Κυριακής, στην Θεία Λειτουργία. Κι αυτό, πάλι για μας. Για να μας ξεκουράσει ψυχικά, να μας θρέψει με το Πανάγιον Σώμα και Αίμα Του, για να ανανεώσει τις δυνάμεις μας με το ουράνιο οξυγόνο της Χάριτος. Του τις αφαιρούμε ληστρικά κι αυτές με διάφορες προφάσεις.

Έτσι αδικούμε τον Πανευεργέτη μας και Σωτήρα μας Χριστό, αλλά κυρίως την ψυχή μας, που την αφήνουμε νηστική από την θεία Χάρι και εξαντλημένη.

Απόσπασμα από το βιβλίο: “Εκφράσεις του πνευματικού κόσμου”